Ma ka hōʻailona aiʻole i ka circus, hiki iāʻoe keʻike pinepine i nā lūlū māliki -ʻaʻole kēia he lawaiʻa maoli, ua loaʻa iā ia me ke kōkua o nā meaʻai, nā mea i hoʻohanaʻia i ka plumage o ka manu.
Ma keʻano, e ola ana nā lupa'ōpiopio, akā,ʻokoʻa keʻano o ko lākouʻoni.
Pehea lākou e nānā - e haʻi hou aku.
Hōʻike a me ka nānāʻana
ʻO ke keʻokeʻo nui o ka hulu o ua manu nei he keʻokeʻo me kahi'ōniʻomaʻi liʻiliʻi liʻiliʻi. Ke penaʻia nā'ēheu me ka'ōniʻomaʻa. ʻO ka huelo huelo heʻeleʻele. ʻO ka'ōmaʻomaʻoʻeleʻele aʻeleʻele (me ka paleʻulaʻula) he beak, pāwae, a he mīpeʻe puni nā maka. 
I ka lōʻihi, hiki ke manu i 36-38 keneta aʻoi aku i 320-350 grams. Hiki ke poʻo liʻiliʻi liʻiliʻi ma ka'ā'ī o ka lōʻihi o ka lōʻihi. He ikaika ka pāʻani, paku liʻiliʻi, ma luna o ke poʻo uaʻoi aku ka māmā ma mua o ka waihona. Pākī - ikaika, meʻekolu manamana lima lōʻihi a me hoʻokahi, e hoʻopau ana i nā pahiʻoi. ʻO nā maka - heʻeleʻeleʻeleʻele aʻeleʻeleʻeleʻele
Keʻike neiʻoe? I nā'āina o ka Ancient East, ua pepehiʻia ka lūlū i hana hewa.
Ke ola a me nā hana
Noho ka nūnū i nā makahiki 18-20. E pili ana kēia i kēlā poʻe kānaka e noho ana i loko o zoos, e like me keʻano maʻamau o nā manu, he nui nāʻenemi hiki ke hoʻopōkole i ko lākou ola. I ka noho pioʻana, ua lōʻihi nā kāne ma mua o nā wāhine,ʻo ia ke kumu iʻoi aku ka nui o ka helu.
ʻO ka nūmū mānoʻo heʻonika kūlana maikaʻi, akā,ʻaʻole e lele ma kahi lōʻihi. ʻAʻohe pono no kēia, no ka mea, aneane hikiʻole ke hoʻololi i ka nohona o kona nohona ma loko o ka makahiki. 
I loko o ka hihiu'āhiu, e ulu nā lipi liʻiliʻi i nā pua liʻiliʻi e hana ai no ke ola a me ke ola. ʻO nā manu holoʻokoʻa e palekana i ko lākou'āina, e pale ana iā lākou mai nā manuhiri i manaʻoʻoleʻia (ʻoiai mai ka poʻe hoʻokele).
E makemake anaʻoe eʻike i nāʻano o nā lūlū e pili ana i ka lele lele, i nā hihiu a me nā ulu lāʻau, i nāʻanoʻokoʻa, i ka hale, i nā meaʻokoʻa, i ka nani, i ka leka uila, i ka meaʻai.
Kahi e noho ai
ʻO ka'ōmaʻomaʻo maʻemaʻe ka hopena aʻikeʻia ma keʻano wale nō ma ka mokupuni o Mauritius a me ka mokupuniʻo Egret, kahi e waiho nei ma ka hikina hikina o Mauritius (ua lawe nuiʻia maʻaneʻi i ka wā i ho'āʻo ai lākou e hoʻihoʻi i ka lāhui holoholona). Makemakeʻo ia e noho ma nā kuahiwi mauna honua. E moe ana i loko o ka ulu lāʻau, kahi iʻoi aku ai nā'ōmaʻomaʻo a me nā kumu waina.
ʻO ka mea e hānai ai
Ma ka'ōlohelohe, nā meaʻai o nā manu e ulu ana ma ka moku. ʻO kaʻai nā'ōpuʻu, nā'ōpiopio'ōpiopio, nā lau, nā pua, nā hua, nāʻanoʻano (ma muli o ka mea kanu a me ka hola). Ma muli o kaʻaiʻana o ka lupe i nā hua a me nāʻano kanu o nā mea kanu, komoʻo ia i kā lākou maheleʻana, a laila e mālama ana i nāʻano laulā a me ka lakoʻana i ka meaʻai.
He mea nui! Hāʻawi kēiaʻai manu iāʻoe e mālama a hoʻopiha i ka helu o nā mea kanu i pili i ka mokupuni.
I kēia wā, i ka wā e laweʻia ai nā lūlū ma lalo o ka palekana, uaʻikeʻia ka palaoa, ka palaoa a me nā hua'ē aʻe ma ko lākou papa. Lawe lākou i kēia mau huahana i nā kumukūʻai hānaiʻai, kahi a lākou e kipa ai i ka wā e hānai ai lākou i nā'ōpiopio. I loko o nā zoos,ʻo kā lākouʻai, he hui pūʻia o ka'ōpala, nā kīpala, nā hua, nā mea kanu, nā kāloti. 
Inā he manawa kūpono, a laila eʻoluʻolu i ka lau a me nā pua nani.
Ka hānauʻana
Hāʻawi ka manu iʻelua mau wāhine no ka lā hānau. Hoʻomaka ka hoʻomakaʻana o ke kauwela maʻAukake a me Kepakemapa (ma ke pioʻana, inā e hānaiʻia ka manu, a laila aia ke kau o ka wā male ma ka pūnāwai aiʻole ke kauwela). I kėia manawa, hoʻomaka ka wahine eʻimi i kahi no ka hana 'ana i kekahi punana.
E aʻo pehea e hānai ai i nā nūnū a me ka pigeons hoa.
Hiki i nā kāne ke hula i nā hula, e like me ka hulaʻana o nā lūlū liʻiliʻi: ke kīʻi nei lākou i ko lākou mau'ā'ī, ka mea puhi i ke kahu, a hana i nā leo hauʻoli, wooing i ka wahine.
Ke pane ka manu nūnū i ka pilina male kāne, hiki i ka male. A laila hana ka poʻe hana i kahi pūnana: he palupalu loa a hanaʻia ka hanaʻana, ua like ia me kahi papahana i kūkuluʻia mai nā lālā.
Ma luna iho ua kau ka manu nūnū iʻelua huaʻelima a hua mai i ka hoʻopili. ʻO ka mea e mahalo ai, e kau ana ka lūpoki mākoi i nā hua i ka pō a me ke kakahiaka, a me ke kāne - i ke ao. 
Iʻelua pule ma hope mai, ua hānauʻia nā pōpō makapō me kahi hānai keʻokeʻoʻeleʻele. ʻAʻole lākou iʻike pehea eʻai ai i ko lākou iho pono'ī, no laila i nā lā mua e hānai ai lākou i ka waiū manu e laweʻia mai ka mālama o nā mākua. ʻO ia ke kumu waiwai nui o ka protein no ke kino e ulu ana.
Keʻike neiʻoe? I nā lā kahiko, ua manaʻoʻia e hiki i nā kilokilo ke lawe ma luna o nā kiʻi a pau, koe wale nō ke kiʻi o ka lūlū, ka hoki, a me ka hipa.
Ke ulu nei, ua hoʻomaka ka moa eʻai i ka meaʻai paʻakikī, aʻo ka māhele o ia mau mea e ulu mālie i kā lākouʻai. Ma mua o kaʻai maʻamau i ka lā 10 o ko lākou ola.
Hiki i nā lūlū'ōpiopio ke haʻalele i ka pūnana i ka pihaʻana o 3-4 mau makahiki, akā hoʻomau nā mākua i ka hānai iā lākou no nā lā he 15-20 hou. Eia kekahi, e noho kokoke ana nā'ōpiopio i kahi pūnana no kekahi mau mahina. Hiki iā lākou keʻelemakule ma hope aʻe.
Hiki i nā kāne ke hoʻohua i nā hua a hiki i ke 10-11 mau makahiki, hiki i nā wāhine ke hānau i 17-18 mau makahiki. 
Ka heluna kanaka a me ke kūlana mālama
I ka hopena o ke kenekulia XIX, ua hoʻonohonohoʻia ka'īlio puaʻa e like me he manu e leʻaleʻa, ua heluʻia he mau haneli. I ka hopena o nā makahiki he 50 o ke kenekulia i hala, ua emi iho ka heluna kanaka i 40-50 mau poʻo. A i ka 1990, heʻumi wale nō i noho i loko o ka nāhelehele.
He mea nui! ʻO ka'ōlelo hōʻeuʻeu i ka lupa o ka lūlū e hele mai ana mai nā'ōpū, nā monokoa, nāʻiole a me nā'īlio momona eʻai ana i nā paʻa o nā manu. No laila, me nā mea a pau e hoihoi ai i ka iʻa, ua pōʻino.
Ma muli o ka emi ikiʻana o ka helu o nā nūnū ma ka makahiki 1977, ua hoʻoholoʻia e mālama i kekahi mauʻano hana e hoʻihoʻi i ka nui o nā mea ola. ʻO lākou ke kuleana o Darrell Wildlife Conservation Foundation.
Mahalo i kēia polokalamu, ua hanaʻia ka uluʻana o nā nūnū ma ka zoo ma ka mokupuniʻo Jersey (UK) a ma ka mokuʻo Black River Aviation i Mauritius - ua hāʻawi kēia i kahi hopena lōʻihi. 
Mai ka paʻahao, hoʻomakaʻia nā manu e hoʻokuʻuʻia i loko o ko lākou kino maoli a i ka makahiki 2005, aia nā helu o nā 360 360 mau poʻo, 240-260 nā mākua.
Manaʻo nā kānakaʻepekema i kēia manawa,ʻaʻole e hiki i ka lupe ke ola i konaʻano kūlohelohe inā e hoʻopauʻoe i nā hana palekana a me nā hana hoʻopololei (ka palekana i ke kikowaena o nā mea pīhoihoi, kāpili i ke pioʻana). Aʻo ke kanaka e hoʻohaumia i ke kaiapuni a me ka hanaʻana i ka ululāʻau, he hewa ia no kēia.
No laila, no ka mālamaʻana i ka nānā, ponoʻoe e hoʻoikaika nui.
