He meaʻuʻuku ka poʻe e noʻonoʻo ai i ka wā eʻike ai lākou i kahi bipi wahine o kēia manawa, kahi i hele mai ai, aʻo ia hoʻi kona hanauna hanauna. E noʻonoʻo i ka hopena o nā holoholona i hoʻokumuʻia, a pehea hoʻi e loli ai nā holoholona o nāʻano holoholona i ka manawa a pau.
ʻO ka helehelena -ʻo ka peʻe'ānela'ōlohelohe o ka bipi wahine
ʻO nā bipi a me nā bipi kāne, no loko mai lākou o nā lālā mua loa o nā holoholona hihiu - nā holo lio. ʻO kēia mau holoholona i noho i ka wā ma mua, akā, i ka wā i hoʻomaka ai nā kānaka e kū'ē i ko lākou wahi noho,ʻo ia hoʻi, e kua i nā ululāʻau kahi i noho ai lākou, ua emi iho ka nui o nā bipi. ʻO ka huakaʻi hope loa iʻikeʻia i ka makahiki 1627,ʻoiai ua pau kēiaʻano i ka noho. ʻO ka mea mahalo, ua make ka luna hope loa no nā maʻi e pili ana i ka hoʻoilina hoʻoilina nele.
E makemake pahaʻoe e aʻo i ka anatomy o ka pū mai ka bipi a me ka mea e lawelawe ai.
I loko o kona nohoʻana,ʻo ka huakaʻi ka mea nui loa o ka mea i hoʻokaʻawaleʻia. Nāʻikeʻepekema a me nā puke palapala kahiko e hōʻike pono i nāʻano o kēia mau holoholona:
- ke kiʻekiʻe - a hiki i 2 m;
- ke kaumaha -ʻaʻole i lalo o 800 kg;
- hoʻoikaika kino kino;
- aia kekahi mau pepeiao nui ma luna o ko lākou mau poʻo, a ulu i 100 cm;
- e hoʻomoe i nā poʻohiwi;
- ʻO kaʻeleʻele o kaʻeleʻeleʻeleʻele me ke aka'ōmaʻomaʻo.

ʻO nā bipi hihiu o ko mākou manawa
I kēia lā i ka'ōlohelohe, he nui nā huakaʻi hou o nā huakaʻi hou. E noʻonoʻo i nāʻano hiʻona o kēlā me kēiaʻano, me kahi e noho ai lākou a me ka mea a lākou e hānai ai.
E heluhelu i ka 10 mau mea pili loa e pili ana i nā bipi.
ʻO ka bison European
ʻO Bison ka holoholona nui loa o ka launa hou i'Europa. ʻO kēia mea pani o nā bipi i kēia mauʻano ma waho:
- ʻo ka lōʻihi o ke kino i kahi māmā makua e puka mai ana mai 230-350 cm;
- piʻi ke kiʻekiʻe i 2 m;
- ka lōʻihi o ke poʻo - 50 cm;
- He pōkole ka'ā'ī a mānoanoa;
- ke kaumaha ola - a hiki i ka 1 ton;
- kino nui;
- ka hopena ma mua o ka hopena ma mua o ka hope;
- piʻi ka huelo i kahi lōʻihi o 60 cm;
- ʻO ke kaiʻeleʻele.

He mea nui! I kēia mau lā, hiki i kēia mau holoholona ke loaʻa i nā'āina he kanakolu, kahi e noho like ai lākou ma ka nahelehele a me nā peni. ʻO nā wahi nui o ka nohona he nui, he'ulupulu a me nā ulu lāʻau coniferous-deciduous i huiʻia, a me nā māla me ka uhi ulu.ʻO nā meaʻai no kēia mau holoholona nā mea a pau i loaʻa iā lākou ma loko o ka ululaau aiʻole ma kaʻaoʻao o ka nahele. Ma loko o ka makahiki, pono nā manu e hānai i ka mea woody. Uaʻoluʻolu lākou eʻai i nā willows, nā hamo, a me nā kumu lāʻau'ē aʻe,ʻo ia hoʻi ko lākou mau wahi: nā lau, nā lālā a me nā lālā palupalu.
ʻEwalu mau kikowaena ma Belarus e huina i ka heluna kanaka o ka pona Pākehā. I Rūsia,ʻelua mau'āpana kahi e hiki ai iāʻoe ke hālāwai i kēia mau holoholona: i ka North Caucasus a me ke kikowaena o ka Europa.
ʻAmelikaʻAmelika
Ke kuhikuhi neiʻo Bison i kēlā mau holoholona mai ka hālāwai e hele ai kaʻili i kahi haʻalulu. Nui kona nui, a he mea nui ka manaʻo. Eia kekahi, ua hoʻokumuʻia kaʻona o ka North American bison i kēia mau mea:
- ke kino o ke kino - a hiki i ka 3 m;
- ʻO ke kiʻekiʻe ma kahi maloʻo ua hiki i 2 m;
- He nui ka poʻo, he laulā ka lae;
- aia he mau pepeia pokole ma kela aoao keia aoao o ke poo, e kulou ana i na aoao, me na hope e komo i loko;
- He nui a he pōkole hoʻi ka'ā'ī;
- aia he humpelu ma ka'ā'ī;
- uaʻoi aku ka nui o ka mua i mua o ka kua;
- ʻElua mau tālena nā kāne.
- wahine i kahi liʻiliʻi liʻiliʻi - he 700 kg ka nui;
- nā wāwae ikaika a me ka ikaika;
- He pōkole ka huelo, aia kahi pahu i ka hopena;
- maikaʻi ka lohe a me keʻala;
- ua uhiʻia ke kino i ka hulu hina keʻokeʻo;
- ma ke poʻo, ka umauma a me kaʻumiʻumi, uaʻeleʻele ka lōʻihi a lōʻihi, a hāʻawiʻia ka buffalo i ka mea nui.
'Ōlelo mākou iāʻoe e noʻonoʻoʻoe i ka mea i ulu nuiʻia i kaʻiʻo o nā bipi no ka momona.
Uaʻikeʻia kēia mau holoholona ma ka'āina oʻEulopa hema o kēia manawa. Ma hope mai, hoʻolaha lākou ma Eurasia a meʻAmelika Hema. ʻO nā bipi muaʻelua iʻoi aku ka nui ma mua o ko lākou mau lā hou. Noho lākou ma nāʻano nui a hiki i ka 20,000 kānaka. ʻO ka mua o ka puaʻa hāʻawiʻia i kekahi mau kāneʻelemakule. I loko o ka hihiu, he 20 makahiki ko lākou ola ola. I kēia lā i keʻano,ʻelua mau'āpana: ka nahele a me ka steppe.
E hoʻonui i ka nui o ka bison i hoʻoneʻeʻia i loko o nā'āpana oʻAmelika Hema. I kēia manawa, noho lākou ma ka'Ākau o Kanada, ma ka moku'āina o British Columbia. I loko o ka ululāʻau,ʻo'AkekekaʻAmelika Hui Pūʻia i kākauʻia ma ka Red Book,ʻoiai heʻano i kahi kokoke i ka lukuʻiaʻana. Ma nā māla ua ulu lākou no ka hoʻohanaʻana i kaʻoihana.
ʻO Yak
'Ōleloʻiaʻo Yib i kahi hānau hānau o Tibet. ʻO kēia nā'ōpana holoholona hoʻokahi e noho ana i loko o nā hihiu i nāʻohana liʻiliʻi aiʻole ma ka haʻaheo haʻahaʻa. ʻO ka hope o ke ola he mau makahiki he nui. E hoʻolakoʻiaʻo Yak i nāʻano hoʻolaha a me nā mea hoʻomanaʻo:
- ke kino o ke kino - 4.3 m;
- ke hele ka wahine i kahi lōʻihi o 3 m;
- piʻi ka huelo a lōʻihi i 1 m;
- ke poʻo haʻahaʻa;
- no ka hump e hāʻule ana ke kua i hope;
- ʻO ke kiʻekiʻe o ka maloʻo he 2 m;
- piʻi ke kaumaha i 1 ton;
- ma ke poʻo ua lōʻihi, a hiki i 95 knm, ua hoʻokipa nuiʻia nā kuia, ua kūlou a kuhikuhiʻia i nāʻaoʻao likeʻole;
- ke kinoʻeleʻeleʻeleʻele aʻeleʻele paha;
- ka lōʻihi o ke kapa lōʻihi, ka lole, kahi kokoke i uhi pono i nā lālā.

I kēia lā,ʻaʻole hiki ke loaʻa i nā wahi kiʻekiʻe o Tibet wale nō, kahi i kūpono ai, akā, i nā wahi'ē aʻe o ka honua. Hōʻaleʻaʻo Yaks i nā mahana wela maikaʻi, no ka huluhulu lōʻihi, hiki iā lākou ke pale i nā huluhulu a hiki i -35 ° C. Ua makemake lākou i ka Pakistani Pakunika a me Afghanistan, a me nā'āina pākē ma Kina a me Iran, Nepal a me Mongolia.
Loaʻa nāʻano likeʻole ma Altai a ma Buryatia. Ma muli o ka hopuʻana o kekahi i kahi o kā lākou māheleʻana, ua emi iho ka nui o kā lākou helu. I kēia lā ua kohoʻia ma ka Red Book.
He mea nui! ʻO ka bipi hihiu kekahi o nā holoholona weliweli loa a hiki i ka manawa kūpono ke hele mai e pilina me kekahi kanaka a mau holoholona hihiu'ē aʻe paha.
Pau
Ma kahi o kahi watusi bipi, e hoʻokipaʻia ai ka nānāʻana o haʻi. Ke hoʻi nei kona moʻolelo i nā makahiki 6,000. Ua kapaʻia lākou "nā kau aliʻi." Ua hala nā kūpuna o nā kūpuna o Watusi. ʻO kēiaʻano ke kumu o nā bipiʻApelika. Nā mea waho:
- ka nui o nā bipi kāne'ōpio - 700 kg;
- bipi ka bipi i 550 kg;
- nā pepeiaohao lōʻihi e ulu i ka 3.7 m ka lōʻihi;
- ka huelo lōʻihi;
- hiki ke hoʻololi i keʻano o ke kino;
- He pōkole ke kapa.
Keʻike neiʻoe? Mai ka wā kahiko mai, ua kapaʻia nā bipi a me nā bipi o kēiaʻohana. ʻAʻole lākou i make no ka meaʻai. Ua manaʻoʻia ka waiwai o ka mea nona ka waiwai i ka nui o nā holoholona ola e noho ana nona, no ka mea, he nui nā waiū o nā bipi o kēia iʻa.
Eia kekahi, ua hoʻomohala lākou i keʻano o ka palekana o nā'ōpiopio'ōpio,ʻoiai e noho ana no ka pō, e moe ana nā poʻe mākua i ka pōʻai,ʻoiai nā kau bipi i waenakonu no ka palekana.
Zebu
ʻO Zebu kekahi bipi wahine'Asia i hoʻololiʻia i ka ola i kahi anuanu a me ke anuanu. ʻO ka'āina hānau o kēia mau holoholonaʻo Asia Hema. E noʻonoʻo e pili i nāʻike o ka zebu:
- piʻi ke kiʻekiʻe i 150 cm;
- ke kino o ke kino - 160 knm;
- ke poʻo a me ka'ā'ī i lōʻihi;
- aia ma lalo o ka'ā'ī heʻili kikokiko iʻikeʻia;
- ma ke kepe o ka hump;
- nā pepeiaohao o nāʻano a me nāʻano likeʻole;
- ke poʻo e kau me ka lae laha nui;
- Ka nui o ka bipi - 900 kg, bipi - 300 kg keu;
- nā wāwae kiʻekiʻe, e hāʻawi ana i ka holo wikiwiki;
- Heʻino kaʻili, uhiʻia me nā lauoho lauoho;
- He māmā ke kūpono, māmā a keʻokeʻo paha.
Paipai mākou eʻike me kaʻai o ka mea hana bipi.
Hāʻai nā holoholona i ka mauʻu, nā lālā lahi a me nā lau. I ka huliʻana i ka meaʻai hiki ke hele i kahi lōʻihi. Noho lākou i nā wahi me nā hoʻolālā moana a me nā'alehana kai waena. I kēia lā, heʻokoʻa ka'Ānia, hiki ke loaʻa iā lākou ma'Asia a me'Afelika, i Iapana, Korea, Madagascar, a ma USA, Brazil a me nā'āina'ē aʻe.
ʻO Gaur - bipi hihiu mai Nepal
ʻO kekahi inoa'ē aʻe he bison Indian,ʻo ia ka mea nui loa o ka'āpana bipi, i mālamaʻia i kēia lā. ʻO Gaur mai ka South a me ka Hikina Hema. Hōʻike i kaʻikeaʻana o ka buffalo hihiu me nā hōʻailona o kēia mau mea:
- ke kino kino - i loko o 3 m;
- ka lōʻihi o ka lōʻihi - e piʻi aku i 1 m;
- ʻO ke kiʻekiʻe ma nā'ōpuʻu - a hiki i 2 m;
- aia he humpalu ma luna o nā poʻohiwi;
- Mai ke 600-1500 kg ka nui o ke kaumaha;
- ma luna o nā pepeiaohao i 1 m lōʻihi;
- uaʻaʻahuʻia ka huluhulu ma nāʻanoʻokoʻa likeʻole, me nāʻili keʻokeʻo ma nā wāwae.

ʻO ka buffaloʻAmelika
ʻO kēia buffalo ka nui loa ma ka honua. ʻOʻApelika kona'āina hānau. Noho kēia mau holoholona i ka wao nahele no kahi o 16 makahiki, he pilikino. Hāʻawiʻia lākou i kēia mauʻano:
- ke kino - 3.5 m;
- piʻi ke kiʻekiʻe i 1.8 m;
- piʻi ke kaumaha i 1 ton aʻoi aku;
- ke kino o ke kino, he nui ka mua i mua o ka hope;
- ke poʻo nui, haʻahaʻa;
- aia ma ke poʻo nā pepeiaohao nui e ulu like a like pū me ka iwi;
- ʻulaʻulaʻulaʻula;
- ka ikaika i mua o ka hope;
- Hoʻokumuʻia nā holoholona i ka hoʻolohe maikaʻi, akāʻo ka nānāʻana i nā mea palupalu.

Keʻike neiʻoe? He maikaʻi ka waiū o Buffalo ma mua o ka pilikino bipi. ʻO 8% kona momona momona. I ka welika, hoʻokahi bona o ka makahiki e hāʻawi ana i 2 mau toni o ka waiū.
ʻApelika (Indian) buffalo
ʻO ka'Āpuni'Aseʻa he mea pili i ka pison'āhiu, yaks a zebu. He mau mea nani a ikaika loa nā mea e hakakā me nā kānaka no ka pono e ola. ʻO nā haffaloʻApelika he mau artiodactyls i pili i kaʻohana bovid a ua hoʻokumuʻia i nāʻano o kēia mau mea:
- ʻO ka bipi he 3 m ka lōʻihi;
- piʻi kona kiʻekiʻe i 2 m;
- ke kaumaha ma ka laulā o 800-1200 kg;
- ma ke poo he mau pepeiaohao i ke ano o kahi kuhi, o ka mamao mawaena o lakou he 2 m;
- piʻi ka huelo i kahi lōʻihi o 90 cm;
- huluhulu huluhulu,ʻaʻole i keʻokeʻo, pale malumalu;
- nā lālā kiʻekiʻe a ikaika.

ʻIke mākou iāʻoe eʻike i ka nui o ka nui o ka bipi a me keʻano o kona kaumaha.
Aia nāʻahaʻApelika i Nepal, India, Thailand, Cambodia a me Bana. Pili lākou i nā pāpū me kahi mauʻu ulu, kahi nui o nā wai kokoke.
E like me kā mākou eʻike nei, he nui nā holoholona'ē aʻe i keʻano, a ua ola nā mamo i nā makahiki he nui i hala. He mea nui e mālama iā lākou, no laila,ʻaʻole eʻike ka hanauna hou i nā kiʻi ma nā puke.